ชื่อสมุนไพร | ลำบิดดง |
ชื่ออื่นๆ | จังนัง (สุรินทร์), ดำบิดดง (ระนอง), คันจ้อง คันจอง (อุบลราชธานี) |
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Diospyros filipendula Pierre ex Lecomte |
ชื่อพ้อง | |
ชื่อวงศ์ | Ebenaceae |
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบ สูงได้ถึง 12 เมตร เปลือกสีเทาปนน้ำตาล ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่ รูปวงรีถึงรูปขอบขนาน กว้าง 2-3.5 เซนติเมตร ยาว 4-6 เซนติเมตร ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบแหลม มน หรือรูปหัวใจ แผ่นใบบางมีขนสั้นหนานุ่ม มีขนตลอดเส้นกลางใบ ก้านใบยาว 0.1-0.3 เซนติเมตร ดอกแยกเพศ อยู่คนละต้น กลีบดอกและกลีบเลี้ยงอย่างละ 4 กลีบ ดอกตัวผู้ออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ ดอกย่อย 2-3 ดอก ก้านดอกยาว 1-2 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงรูประฆัง ยาว 0.2-0.4 เซนติเมตร กลีบแฉกลึกประมาณกึ่งหนึ่งของความยาวกลีบ มีขนสากด้านนอก ติดทน กลีบดอกสีขาว รูปดอกเข็ม ยาว 1.2-1.6 เซนติเมตร กลีบแยกประมาณกึ่งหนึ่ง มีขนด้านนอก เกสรเพศผู้ 12-16 อัน เกลี้ยง ดอกตัวเมียเป็นดอกเดี่ยว ลักษณะคล้ายดอกตัวผู้แต่ขนาดใหญ่กว่า ก้านดอกยาว 2-4 เซนติเมตร รังไข่มีขนยาวที่โคน มี 4 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด ก้านเกสรเพศเมียเกลี้ยง ไม่มีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ผลสดแบบมีเนื้อ รูปทรงกลม ยาว 2-2.5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงแยกเกือบจรดโคน มีขนด้านนอก ก้านผลยาว 2-4 เซนติเมตร ผลอ่อนมีขนนุ่ม ผลแก่เกลี้ยงมีนวลสีขาว รับประทานได้ มีหลายเมล็ด พบตามป่าแล้งและป่าดิบชื้น ที่ระดับความสูง 50-400 เมตร
ลักษณะวิสัย
ลำต้น
ใบ
ใบ
ดอกอ่อน
ใบอ่อน และ ดอกอ่อน
ดอกตูม และ ดอกบาน
ดอกตูม
ดอก
ดอก
ผล
ผล
ผล และ เมล็ด
สรรพคุณ
ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ราก แช่น้ำดื่ม และอาบแก้ซางเด็ก (โรคของเด็กเล็ก มีอาการสำคัญคือ เบื่ออาหาร ซึม มีเม็ดขึ้นในปาก และคอ ลิ้นเป็นฝ้า) หรือเข้ายาแก้ประดง ผล รับประทานได้ ใบอ่อนรับประทานเป็นผักสด มีรสฝาดหวาน
ตำรายาจังหวัดอำนาจเจริญ ใช้เป็นยาสมุนไพรแก้ปวดท้อง แก้บิด ราก นำมาต้มรวมกับยาอื่นดื่มแก้ไข้ ใช้เป็นยาเย็น นำมาแช่น้ำอาบ และดื่ม ในสตรีหลังคลอดที่อยู่ไฟไม่ได้
ตัวอย่างพรรณไม้แห้ง : phar.ubu.ac.th/herb-thaiherbarium/